Uprawa marihuany. Co za nią grozi? Jak uniknąć kary? [OPINIA PRAWNA]

Walka z mafią

W Polsce ciągle mówi się o walce z handlarzami narkotyków. Politycy, zwłaszcza z prawej strony sceny politycznej, żądają zaostrzenia kar dla dilerów. Tworzy się w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii coraz to nowe przestępstwa. Wszystko te kroki uzasadniane są rzekomym wzrostem zagrożenia ze strony grup przestępczych. Międzynarodowe szajki mają przemycać kokainę przez polskie porty do Europy. Zza wschodniej granicy iść do Polski ma kontrabanda z heroiną. Z kolei plantatorzy z Holandii mają otwierać plantacje konopi indyjskich w polskich szklarniach.

Walka z ludźmi

Palacz trawki powinien orientować się, co dzieje się na froncie walki z narkotykami. Nie jest zagrożony tylko karą za posiadanie konopi indyjskich. Wiele przepisów skierowanych przeciwko mafii narkotykowej może rykoszetem uderzyć także w niego. Dzieje się tak dlatego, że w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii nie ma rozróżnienia, czy popełniono przestępstwo narkotykowe po to, aby zaspokoić własne potrzeby, czy też chodziło o handel. Na podstawie tego samego artykułu może odpowiadać konsument konopi indyjskich jak i członek gangu.

Uprawa

Jednym z takich artykułów jest art. 63 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Na podstawie tego artykułu karalne jest uprawa i zbiór konopi indyjskich. Karalne jest także ich wytwarzanie. Prokuratura rozróżnia, że uprawa konopi indyjskich zachodzi wtedy, gdy roślina jest jeszcze w ziemi, a wytwarzanie zaczyna się wtedy, gdy została zebrana i przygotowana do dalszej obróbki. Zarzut wytwarzania dostaje się zazwyczaj wtedy, gdy konopie się suszy i porcjuje. Nie ma to w praktyce wielkiego znaczenia. Za uprawę i zbiór konopi indyjskich jak i wytwarzanie grozi kara 3 lat więzienia.

Uprawa znacznych ilości

W art. 63 ust. 3 ustawy przewidziano surowszą karę w razie uprawy, która może dostarczyć znacznych ilości konopi indyjskich. To ile konopi stanowi znaczną ilość zasadniczo uzależnione jest od opinii biegłego toksykologa. On ocenia, ile z uprawy można sporządzić porcji narkotyku. Ponadto sądy różnie oceniają znaczną ilość. Dla niektórych sądów 100 porcji narkotyku jest już znaczną ilością. Inne podchodzą bardziej racjonalnie i do takiej ilości zaliczają kilka, a nawet kilkanaście tysięcy porcji. Dlatego tak ważne jest w postępowaniu karnym rzetelne zważenie konopi indyjskich.

Jak się bronić?

W przypadku uprawy, inaczej niż w przypadku posiadania, nie ma możliwości umorzenia postępowania karnego. To nie oznacza, że nie można się bronić. Przykładowo można zeznać do protokołu, że jest się osobą używającą konopi indyjskich i były one przeznaczone na własne potrzeby. Podkreślić trzeba fakt ujawnienia niewielkiej ilości konopi indyjskich, co dodatkowo przemawia za konsumenckim przeznaczeniem. Wyjaśnić można motywy uprawy konopi odwołując się np. do niechęci kontaktowania się z przedstawicielami świata przestępczego. Sądy też przychylnie patrzą się na dobrowolny udział w terapii związanej z używaniem konopi indyjskich. Zaświadczenie np. z poradni Monar często uwiarygadnia wyjaśnienia oskarżonego. Dzięki niemu można się także na podstawie art. 72 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii starać o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Polska daleko w tyle

Jak widać polski ustawodawca surowo potraktował uprawę konopi indyjskich, mimo że mogą służyć własnej konsumpcji. Nie ma możliwości bezwarunkowego umorzenia postępowania karnego jak w przypadku posiadania niewielkich ilości. Polskim przepisom daleko jest do rozwiązań np. z Czech, gdzie uprawa konopi jest znacznie łagodniej traktowana.

OPINIA PRAWNA: UPRAWNIENIA POLICJI W SPRAWIE O UPRAWĘ KONOPI INDYJSKICH

Policja uzyskuje informacje o możliwości popełnienia przestępstwa z różnych źródeł. W ramach czynności dochodzeniowo-śledczych przesłuchiwani są podejrzani i świadkowie. W trakcie przesłuchania takie osoby mogą ujawniać informacje cenne dla Policji, w tym informacje o uprawie konopi indyjskich. Drugą grupą czynności pozwalających zdobyć Policji wiedzę w tym zakresie są czynności operacyjno-śledcze. W Policji działają wyspecjalizowane komórki, których funkcjonariusze pracujący po cywilnemu (zwani potocznie kryminalnymi) korzystają z osobowych źródeł informacji lub pracują pod przykrywą. Pracując pod przykrywka mogą chcieć np. kupić hodowane konopie indyjskie. Policja uzyskuje też informacje od innych organizacji. Przesyłanie poczta przesyłek z dużą ilością nasion konopi indyjskich może wzbudzić zainteresowanie. Wtedy Policja informowana jest o takim zdarzeniu i może dokonać po pewnym czasie przeszukania miejsca zamieszkania adresata.

Policja może dokonać przeszukania miejsca zamieszkania na podstawie dwóch przepisów. Zgodnie z art. 220 § 1 i § 2 kodeksu postępowania karnego Policja dokonuje przeszukania na podstawie postanowienia prokuratora lub sądu okazując uprzednio ten dokument osobie zamieszkującej w danym miejscu. W wypadkach niecierpiących zwłoki, które wiążą się np. z obawą zniszczenia materiału dowodowego, Policja może przeszukać na podstawie legitymacji służbowej. W sprawach o uprawę konopi indyjskich w praktyce Policja przeszukuje na podstawie legitymacji służbowej. Przed organem nadzorujacym działania Policji trudno udowodnić, że nie zachodził wypadek niecierpiący zwłoki. Dlatego tak ważne jest żądanie zgłoszone do protokołu zatwierdzenia przeszukania. Policjanci powinni poinformować o możliwości zgłoszenia takiego żądania. W przepisach prawa brak jest zakazu dokumentowania np. za pomocą kamery w telefonie czynności dokonywanych przez Policję. Warto mieć jakiś dowód na przebieg przeszukania. W sytuacjach wątpliwych ułatwia to skarżenia czynności Policji.

Jeżeli Policja ujawni w mieszkaniu uprawę konopi indyjskich odpowiedzialność karna zależy przede wszystkim od liczby ujawnionych krzaków.

Uprawa kilku krzaków konopi indyjskich pociągać powinna kwalifikację prawną na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Osoba uprawiająca np. 30 krzaków może spodziewać się już zarzutu na podstawie art. 63 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Na wymiar kary wpływa nie tylko ilość uprawianych krzaków. Sąd przy wymiarze kary zasadniczo bierze pod uwagę przeznaczenie uprawianej marihuany. W przypadku uprawy na własny użytek sądy łagodniej traktują plantatorów. Wyjaśnienia podejrzanego plantatora idące w tym kierunku wskazują, że jest on osobą używającą marihuany. W oczach sądu używanie narkotyków stanowi problem zarówno indywidualny jak i społeczny. Dlatego dodatkowo polepszyć sytuację może podjęcie jakiejś formy leczenia np. w poradni Monar.

W przeciwieństwie do posiadania niewielkich ilości na własny użytek w przypadku uprawy paru krzaków w takim samym celu nie ma możliwości umorzenia postępowania karnego. Istnieje jednak szczególny przepis umożliwiający uniknięcie kary i wpisu do rejestru osób skazanych za przestępstwo (Krajowy Rejestr Karny).

Art. 72 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii może być zastosowany do każdego użytkownika konopi indyjskich. Co prawda mowa jest w nim o konieczności uzależnienia lub używania szkodliwego. Większość użytkowników konopi indyjskich nie odczuwa żadnych szkód wynikających z palenia marihuany. Jednak ustawodawca w art. 4 pkt 30 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii tak zdefiniował używanie szkodliwe, że nawet okazjonalne używanie narkotyków miękkich mieści się w tej definicji. Żeby wniosek o zawieszenie postępowania na czas leczenia miał szanse na pozytywne rozpoznanie uprawa konopi indyjskich musi być zakwalifikowana na podstawie art. 63 ust. 1 lub ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Tylko bowiem te przepisy przewidują karę mniejszą niż 5 lat, która to kara stanowi granice dla zastosowania dobrodziejstwa zawieszenia postępowania na czas leczenia. Tak więc ta instytucja nie jest dla dużych plantatorów. Do wniosku powinno się dołączyć zaświadczenie z odpowiedniej placówki o przyjęciu i ewentualnym postępie leczenia. We wniosku należy zaznaczyć jak długo ma trwać leczenie i uzasadnić potrzebę jego przeprowadzenia. W razie pozytywnego rozpoznania wniosku prokurator zawiesza postępowanie na czas leczenia. Po zakończeniu leczenia decyduje o dalszym prowadzeniu postępowania karnego lub jego warunkowym umorzeniu. Najważniejsza okolicznością braną pod uwagę przy tej decyzji jest zaświadczenie o przebiegu leczenia. Przerwanie leczenia raczej na pewno spowoduje dalsze prowadzenie postępowania i skazanie w normalnym trybie. Jeżeli prokurator postanowi dalej prowadzić postępowania podejrzanemu w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia przysługuje zażalenie.

Warunkowe umorzenie postępowania karnego ma wiele zalet. Przede wszystkim okres zawieszenia jest krótszy niż przy skazaniu w normalnym trybie na karę pozbawienia wolności w zawieszaniu. Po drugie nie ma się „zabrudzonych” papierów. Najważniejsza zaletą jest to, że plantatorowi nie jest wymierzana żadna kara za uprawę.

Autor: Krzysztof Grabowski, prawnik prowadzący od 6 lat sprawy użytkowników narkotyków